Οι πτώσεις στους ηλικιωμένους συνήθως οφείλονται σε ένα συνδυασμό συγκεκριμένων παραγόντων κινδύνου και υποκείμενων νοσημάτων. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία και υπολογίζεται ότι περίπου το 35% άνω των 65 ετών εμφανίζει ένα επεισόδιο πτώση ετησίως, ενώ το ποσοστό αυτό φθάνει στο 50% για άτομα άνω των 80 ετών.
Κατά τη λήψη του ιστορικού κάθε ηλικιωμένου ασθενούς γίνεται καταγραφή των παραγόντων κινδύνου και ο ασθενής ερωτάται αν έχει πέσει 2 ή περισσότερες φορές κατά τους τελευταίους 12 μήνες. Αν ο ασθενής απαντήσει καταφατικά, τότε γίνεται κλινική εκτίμηση της ικανότητας βάδισης και ισορροπίας με τη χρήση των κατάλληλων δοκιμασιών.
Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:
- Ιστορικό πτώσεων στο παρελθόν
- Προβλήματα στην όραση
- Mυική αδυναμία
- Διαταραχές της ισορροπίας, της βάδισης και του συντονισμού των κινήσεων
- Ορθοστατική υπόταση
- Φάρμακα (αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά)
- Άνοια
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Νόσος του Parkinson
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Οστεοαρθρίτιδα
- Κατάχρηση οινοπνεύματος
- Συγκοπή
- Αρρυθμίες
- Αφυδάτωση
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες (κακός φωτισμός, ακατάλληλα παπούτσια, αντικείμενα στα οποία μπορεί να σκοντάψει, χαλιά μη επαρκώς ακινητοποιημένα, υπερυψωμένα τμήματα δαπέδου, επιφάνειες που γλιστράνε)
Πρόληψη των πτώσεων:
Τα ατυχήματα/πτώσεις των ηλικιωμένων συμβαίνουν συχνότερα μέσα στον οικείο χώρο κατοικίας τους, ο οποίος μπορεί να κρύβει παγίδες και κινδύνους. Με τις κατάλληλες παρεμβάσεις ο χώρος μπορεί να γίνει ασφαλέστερος και οι πτώσεις από ατυχήματα που σχετίζονται με περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορούν να αποτραπούν.
Για παράδειγμα:
- Αντιολισθητικά πατάκια, ιδίως στο μπάνιο
- Στερέωση χαλιών για να μη διπλώνουν
- Όχι καλώδια σε διαδρόμους ή στο πάτωμα
- Καλός φωτισμός σε όλους τους χώρους και ιδίως στις σκάλες
- Μετακίνηση επίπλων που εμποδίζουν
- Τοποθέτηση χειρολαβών στη λεκάνη και στην μπανιέρα
- Αποφυγή περπατήματος με κάλτσες και χρήση παντόφλας με αντιολισθητικές ιδιότητες
Το περπάτημα απαιτεί μυϊκή δύναμη και ισορροπία. Η έλλειψη κινητικότητας, που μπορεί να σχετίζεται με πόνο στις αρθρώσεις, όπως στην οστεοαρθρίτιδα, οδηγεί σε αδυναμία των μυών και απώλεια της ισορροπίας. Ως εκ τούτου οι ηλικιωμένοι πρέπει να ενθαρρύνονται να κινούνται και να περπατάνε όσο το δυνατόν περισσότερο. Επίσης μπορούν να παρακολουθούν κάποιο πρόγραμμα εκγύμνασης κατάλληλα προσαρμοσμένο στις δυνατότητες και τις ανάγκες τους.
Τα φάρμακα μπορεί να συμβάλουν στις πτώσεις με πολλούς τρόπους. Η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να αναθεωρείται τακτικά από τον υπεύθυνο γιατρό λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο και τα οφέλη.
