Τα φάρμακα μπορούν να θεραπεύσουν, αλλά μπορεί να εξελιχθούν και σε απειλή για την υγεία μας, ιδίως όταν χρειαστεί να παίρνουμε πολλά ταυτόχρονα. Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, ότι πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων επισκέπτεται τα ιατρεία επειγόντων των νοσοκομείων εξαιτίας προβλημάτων από φαρμακευτική αγωγή. Πολλές από τις ανεπιθύμητες δράσεις των φαρμάκων οφείλονται στις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Έτσι, όσο περισσότερα φάρμακα παίρνει κάποιος τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ανεπιθύμητης αντίδρασης. Ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαίτερα αυξημένος στις μεγάλες ηλικίες, όχι μόνο λόγω της γήρανσης των ιστών, αλλά και εξαιτίας του μεγάλου αριθμού φαρμάκων. Κατά μέσο όρο ένας ηλικιωμένος παίρνει 4 έως 5 φάρμακα ημερησίως με συνταγή από ιατρό και 1 - 2 από μόνος του.
Τα αίτια της πολυφαρμακίας είναι πολλά:
1. Η συνύπαρξη στο ίδιο άτομο μίας ή περισσοτέρων ασθενειών για τις οποίες λαμβάνει διαφορετικά φάρμακα (συννοσηρότητα).
2. Ο αριθμός των λαμβανόμενων φαρμάκων αυξάνεται, όταν οι υπάρχουσες ασθένειες παρακολουθούνται από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων (χειρουργοί – ορθοπεδικοί – καρδιολόγοι).
3. Είναι πιθανό κάποιο φάρμακο να έχει χορηγηθεί για την αντιμετώπιση παρενέργειας άλλου φαρμάκου, αν δεν έχει προηγηθεί λήψη λεπτομερούς ιστορικού.
4. Η πρωτοβουλία λήψης φαρμάκων από τον ίδιο τον άρρωστο.
5. Λανθασμένος τρόπος λήψης φαρμάκων από άτομα με προβλήματα όρασης, μνήμης, κινητικά προβλήματα.
Κλασικά παραδείγματα σκευασμάτων – φαρμάκων που λαμβάνονται από τον άρρωστο, είναι:
1. Βιταμίνες
2. Αντιπυρετικά/αναλγητικά: Λήψη ασπιρίνης προληπτικά – κατάχρηση αναλγητικών
3. Εκχυλίσματα και παρασκευάσματα κυρίως φυτικής προέλευσης
4. Η κατανάλωση αλκοόλης - καφεΐνης - καπνού επιδρούν στο μεταβολισμό και θεραπευτικό εύρος διαφόρων φαρμάκων.
Για να χρησιμοποιείτε τα φάρμακα με ασφάλεια πρέπει:
- Να γνωρίζετε την εμπορική και τη χημική ονομασία, αλλά και τη δόση όλων των φαρμάκων σας.
- Να γνωρίζετε τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των φαρμάκων που παίρνετε.
- Να έχετε ένα γιατρό που θα ρυθμίζει όλα τα φάρμακά σας. Αυτός πρέπει να γνωρίζει κάθε φάρμακο ή σκεύασμα που παίρνετε, ακόμη και αυτά τα οποία εσείς θεωρείτε αθώα ή φυτικά ή οτιδήποτε άλλο.
- Σε κάθε καινούργιο φάρμακο που σας χορηγεί ο γιατρός σας, να ζητάτε να σας ενημερώνει για τις παρενέργειές του και σχετικά με το τι θα κάνετε αν εμφανιστούν.
- Να κρατάτε γραπτή λίστα όλων των φαρμάκων, βιταμινών, συμπληρωμάτων κ.ά. που παίρνετε, την οποία να έχετε μαζί σας και να τη δείχνετε σε κάθε επίσκεψη στον γιατρό ανεξαρτήτως ειδικότητας.
- Να χρησιμοποιείτε, ει δυνατόν, μόνο ένα φαρμακείο, ώστε ο φαρμακοποιός να σας είναι οικείος και να σας ενημερώνει για παρενέργειες ή αλληλεπιδράσεις φαρμάκων που γνωρίζει ότι παίρνετε.
- Να μη σταματάτε ή να μην ξεκινάτε οποιοδήποτε φάρμακο πριν συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.
- Σωστή χρήση των φαρμάκων σημαίνει να παίρνετε το σωστό φάρμακο, στη σωστή δόση, στο σωστό χρόνο και με το σωστό τρόπο. Αυτό θα σας βοηθήσει να έχετε καλύτερο έλεγχο της υγείας σας και να βελτιώσετε την ποιότητα της ζωής σας.